• Een gekke oude kast

    KRANENBURGH

    Ans Wortel - Kranenburg

    Ans_Wortel_Kranenburg_3

  • Ans Wortel en Kranenburgh, Kranenburgh en Ans Wortel… Ruim twintig jaar lang hebben de landelijke en regionale kranten erover vol gestaan. Over de plannen voor Kranenburgh en daarmee over de plaats voor Ans.

    In 1969 bood de toenmalige burgemeester De Ruiter haar het statige pand aan. Ans mocht op het huis passen en erin wonen en werken, omdat er geen bestemming voor het pand gevonden kon worden. Ans had Lo de Ruiter ontmoet toen hij een kunstwerk dat hij van haar had gekocht bij haar thuis, in de Tweede Weteringdwarsstraat in Amsterdam, kwam ophalen. De burgemeester schrok van haar behuizing: ‘Ik dacht: dat kan zo niet. Hier kan geen enkel talent zich ontplooien.’

    Het statige Kranenburgh was gebouwd in 1882, in opdracht van de toenmalige burgemeester van Bergen: Jacob van Reenen, burgemeester van 1885-1923. In 1954 viel het in handen van de gemeente Bergen. De gemeente besloot om van het pand een raadhuis te maken, maar kwam hier later op terug. In 1968 besloot de raad zelfs om tot sloop van het pand over te gaan, om er een nieuw raadhuis neer te zetten. Ook met deze plannen werd niet veel gedaan en daarom kreeg een jaar later Ans toestemming om in Kranenburgh te gaan wonen en werken.

    De vroegere herinneringen aan Kranenburgh maakten het huis voor Ans heel bijzonder. Als klein kind fietste ze samen met haar vader vaak langs Kranenburgh, op weg naar het strand. Het pand lag precies halverwege hun huisje in Alkmaar en de Bergense kust. De vader van Ans vertelde altijd prachtige spannende fantasieverhalen over het huis. En nu mocht ze er wonen.

    Besluiteloosheid en onrust

    Ans werd niet bepaald hartelijk verwelkomd in het dorp. De woningnood was hoog, de plaatselijke bevolking was boos en jaloers.

  • Men gooide de ruiten stuk, betoogde en schreef ingezonden stukken tegen haar en wenste haar het huis uit. Ans bleef en verweerde zich met pen, inkt en verf.

    Ruim twintig lange jaren heeft het geduurd voordat Ans Kranenburgh moest verlaten. Gedurende deze jaren had de gemeente allerlei plannen met het huis: het moest vooral een sociaal-culturele bestemming krijgen waar de bewoners van het dorp ook iets aan zouden hebben. Een therapeutisch centrum, een culturele raad, een zoölogisch museum, het gemeentehuis, een museum voor romantische kunst, sociale woningbouw, en uiteindelijk een museum voor beeldende kunst, al deze plannen zijn de revue gepasseerd.

    Ook particuliere kopers meldden zich en ook daar werd veelvuldig over vergaderd. De gemeente zat echt in haar maag met het pand, maar kwam uiteindelijk toch weer terug op de ‘zinnige’ bestemming met als gevolg dat ook deze plannen
    werden afgeblazen.

    En bij ieder plan, bij elke ontwikkeling, namen de onrust en onzekerheid bij Ans weer verder toe. Slapeloze nachten, het schrijven van vele weerwoorden in kranten en alle negativiteit, hadden grote invloed op haar werk en haar leven. Ze hield van ‘haar’ huis, het was háár plek om te werken en te leven. Honderden kunstwerken maakte ze er en haar laatste spaargeld stopte ze erin om het bewoonbaar te houden.

    afbeelding top pagina: dagboekfragment met kleurpotloodtekeningen, circa 1983